Mù mờ thông tin, mua phải loại sữa bột rởm

Mù mờ thông tin, mua phải loại sữa bột rởm cho con gây ra nhiều rủi ro cho sức khỏe của trẻ hơn các mẹ tưởng.

“Cả nhà ơi, hôm qua em có đi mua cho con hộp sữa bột x, loại 900g. Về nhà mở ra, thấy sữa có màu trắng ngà và không có mùi thơm mát dễ chịu… Chị chồng em thấy thế thì nói là em mua phải hàng nhái, hàng kém chất lượng rồi nên đừng có dại cho con uống nữa không là hậu họa khôn lường. Em nghĩ mà tiếc của quá! Thời buổi thật - giả chẳng biết đường nào mà lần?”

Tâm sự của một bà mẹ trẻ trên một hội kín về nuôi dạy con có hơn 16.000 thành viên nhận được rất nhiều chia sẻ của chị em. Nhiều mẹ bình luận rằng, sữa đó chẳng sao nhưng cũng có người nhất quyết phản đối, khuyên mẹ đó nên bỏ hộp sữa ngay vì chắc chắn là hàng giả. Lại còn đưa dẫn chứng hùng hồn rằng bản thân đã gặp trường hợp tương tự. Kết quả là con bị tiêu chảy mất 4 ngày vì uống phải sữa rởm. 

Cũng là một bà mẹ đang nuôi con nhỏ, tôi thấy với câu chuyện trên, kỳ thực các mẹ chỉ đang "bắt bệnh" theo bản năng và kinh nghiệm chứ chưa đưa ra được căn cứ khoa học nào cụ thể. Nghĩ rằng đây có lẽ là vấn đề nhức nhối của nhiều mẹ nên tôi xin chia sẻ đôi điều, để chị em cùng 'up-date' (cập nhật) vào sổ tay nuôi con. Vẫn theo tinh thần cũ, nếu chị em thấy bài viết hay thì 'like' và chia sẻ còn nếu không xin hãy coi như chưa đọc.

Hiện nay trên thị trường Việt Nam, bên cạnh các loại sữa bột nhập theo đường chính ngạch, có không ít mặt hàng xách tay được bày bán ở các đại lý, cửa hàng lẫn trên mạng. Với niềm tin ‘tiền nào của ấy’ nhiều mẹ cho rằng sữa xách tay chắc chắn sẽ có giá trị và chất lượng cao hơn hẳn những loại sữa ngoại được bày bán trong nước. Nhưng sự thật, quan niệm này hoàn toàn sai. Vì vậy, tôi có lời khuyên là trước khi quyết định lựa chọn sản phẩm sữa nào cho con, hãy tìm hiểu kỹ về thương hiệu sản phẩm, nhà sản xuất và nhà phân phối. Bởi nếu không hiểu sản phẩm, rất có thể mẹ sẽ mua phải hàng rởm. Hậu quả là, con rước bệnh vào thân, mẹ chăm hoài không lớn, gầy còm, ốm yếu hoặc béo bệu và sức đề kháng kém...

Mù mờ thông tin, mua phải loại sữa bột rởm cho con gây ra nhiều rủi ro cho sức khỏe của trẻ hơn các mẹ tưởng. (Ảnh minh họa)

Cách nhận biết sữa bột chính hãng

Để mua được loại sữa bột nhập khẩu tốt nhất, chị em phải đặc biệt lưu ý các điểm sau:

- Kiểm tra mã vạch sản phẩm. Ví dụ: Pháp là 30- 37, Đức là 40 - 44, Nhật Bản là 49, Thái Lan là 885, Úc là 93, Hà Lan là 87…)

- Hạn sử dụng dập nổi. Riêng với sản phẩm nhập nguyên lon thì thì phải có tem phụ và hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt từ nhà phân phối. 

- Nên tra cứu thông tin nhà sản xuất và cân nhắc lựa chọn những nhà sản xuất đã có bề dày lịch sử như: Gilbert của Pháp (trên 100 năm), Imeko của Hà Lan (50 năm), Omira của Đức (trên 80 năm) …. Tại sao? Bởi để có thể làm ra một loại sữa thì chất lượng sữa phải được sản xuất dựa trên một dây chuyền sản xuất vô cùng hiện đại, phải được các chuyên gia y tế kiểm tra, kiểm định gắt gao, đánh giá sản phẩm nghiêm ngặt trước khi được đưa ra thị trường. Những phát minh khoa học trong ngành sản xuất sữa vô cùng tốn kém về thời gian cũng như tiền bạc. Chỉ những tập đoàn lớn, công ty lớn, uy tín mới có điều kiện để sản xuất ra một sản phẩm sữa hoàn thiện, tốt cho bé.

- Lưu ý mua sản phẩm còn trong (xa) hạn sử dụng, bao bì nguyên vẹn, hộp không méo mó…, và có tem nhãn bảo đảm của cục kiểm dịch vệ sinh an toàn thực phẩm.

- Ngoài ra, cha mẹ cũng nên tỉnh táo chọn sữa cho con với những tiêu chí dành riêng cho bé nhà mình (bé sinh non, béo phì, tiêu chảy…). 

Phân biệt sữa tốt và sữa kém chất lượng

Theo PGS.TS Nguyễn Công Khẩn, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng để phân biệt chất lượng sữa tốt-kém, các mẹ có thể căn cứ theo những điểm sau:

- Sữa bột ngon khi mở nắp ra sẽ tỏa mùi thơm mát dễ chịu, bột sữa mềm mịn và có màu vàng nhạt. Sữa bột kém chất lượng sẽ không thể có được những điều này, có thể là mùi hương không dễ chịu, bột bị vón cục và có màu lạ.

- Nếu muốn kiểm tra kỹ hơn thì có thể áp dụng một trong các cách sau: Cho một thìa sữa bột ra cốc và đổ nước nguội vào. Sữa bột kém chất lượng hoặc giả sẽ lắng ngay xuống đáy và tan nhanh dù chưa hề khuấy. Trong khi đó, sữa bột tốt sẽ nổi lơ lửng, không tan nếu chưa khuấy lên. Tương tự, khi đổ nước sôi vào cốc có sữa bột, sữa bột giả hoặc kém chất lượng sẽ tan ngay và không còn màu sắc tự nhiên của sữa. Sữa bột tốt sẽ nổi lơ lửng và vón lại nếu chưa khuấy lên.

Cách bảo quản sữa bột

Bên cạnh việc lựa chọn những hãng sữa uy tín, những nhà cung cấp lớn..., thì việc bảo quản sữa đúng cách là cách tốt nhất giúp các bậc phụ huynh bảo vệ sức khỏe cho con em mình.

Theo khuyến cáo của nhà sản xuất, sữa sau khi mở chỉ nên dùng trong vòng 1 tháng trở lại. Nhiệt độ nóng hoặc lạnh đều có thể làm suy giảm thành phần và dinh dưỡng có trong hộp sữa bột. Do đó, ngay cả với những hộp sữa bột mua về nhưng chưa mở nắp cũng nên bảo quản ở nơi khô ráo, không có ánh nắng mặt trời, tránh nguồn nhiệt như bếp gas...

Có thể bảo quản sữa bột trong tủ có nhiều ngăn hoặc trên giá, cách xa bếp lò, lò nướng, các thiết bị phát nhiệt và vòi nước nóng. Nhiệt độ thích hợp để bảo quản hộp sữa là nhiệt độ trong phòng, dưới 30ºC. Không bao giờ được mang phơi hộp sữa dưới ánh nắng cũng như tuyệt đối không để sữa bột trong ngăn đá (tủ đông).

Cũng theo PGS.TS Nguyễn Công Khẩn, nếu các mẹ thường xuyên mua những hộp sữa lớn (900g trở lên) thì nên chia một lượng nhỏ bột sữa trong hộp lớn ra hộp sữa nhỏ. Sau đó, sử dụng bột sữa trong hộp sữa nhỏ trước.

Lưu ý: Khi pha sữa tránh để bột sữa gần ly nước ấm nóng hoặc bình nước, phích nước đang mở vì hơi nước sẽ khiến sữa bị ẩm nhanh chóng, làm hư hại các vi chất trong sữa.

Lượng sữa còn lại trong hộp lớn cũng cần phải đậy nắp thật kín, tránh không khí vào gây ẩm.

Các triệu chứng 'báo động' khi dùng sữa bột

Khi thấy trẻ có dấu hiệu tiêu chảy và nôn trớ, các mẹ cần đặc biệt lưu tâm. Nếu mẹ thấy con có những triệu chứng này, nghi là do sữa bột thì cần đưa bé đi khám ngay. Bệnh có liên quan tới sữa có thể trở nên nghiêm trọng, đặc biệt là những bé nhũ nhi vì nó dẫn tới mất nước, giảm chức năng thận, thậm chí tử vong.

Đôi khi, sữa bột dành cho bé có thể bị nhiễm khuẩn, chứa chất có hại do lỗi của nhà sản xuất. Vì thế, mẹ nên thường xuyên theo dõi tin tức để biết có loại sữa nào bị thu hồi hoặc tạm ngưng sản xuất do lỗi từ nhà sản xuất hay không.

Tham khảo thêm bài viết

"Hạn sử dụng" của... sữa mẹ

Tiếp tục cho con dùng sữa mẹ thế nào khi phải đi làm không phải ai cũng biết.

Bảo quản đúng cách

Nếu như sữa mẹ tiết ra làm căng ngực mẹ, không cho con bú ngay hoặc vắt sữa ra thì cơ thể có cơ chế tiết kiệm, giảm tiết sữa dần dần. Cùng với sự lo lắng, thậm chí ám ảnh rằng không đủ sữa cho bé cũng làm nguồn sữa mẹ bị giảm sút. Khi mẹ đi làm, hãy tranh thủ trước lúc đi, buổi trưa về, tối ở nhà và ban đêm để cho bé tiếp tục bú mẹ. Hãy tin tưởng rằng sữa mẹ vẫn dồi dào nếu mẹ ăn uống, nghỉ ngơi và có những biện pháp bảo vệ nguồn sữa hợp lý. Khi mẹ vắng nhà, bé có thể dùng sữa đã vắt sẵn để lại.

Cách vắt: Sau khi đã vắt sữa bằng cách thủ công hay bằng máy vắt chuyên dụng, hãy cho ngay vào tủ lạnh để bắt đầu quá trình bảo quản. Khi để ra môi trường bên ngoài lâu, chất lượng sữa sẽ không được đảm bảo như khi bé bú trực tiếp. Trên thị trường hiện nay có bán loại máy hút sữa tự động. Các bà mẹ có thể sử dụng máy để hút sữa, cất dành cho trẻ. Sữa mẹ vắt ra vừa có thể để dành, phòng khi mẹ vắng nhà lại vừa giúp đỡ tắc sữa. Sữa mẹ bảo quản tốt có thể để dành cho trẻ uống thêm khi không có mẹ bên cạnh.

Bảo quản: Sữa mẹ sau khi vắt, nếu để ở nhiệt độ thường khoảng 26°C thì chỉ dùng an toàn trong 4 – 6 giờ, khoảng 22°C thì có thể dùng trong 6 – 8 giờ. Sữa mẹ được lưu trữ trong ngăn thường của tủ lạnh có thể sử dụng trong vòng 24 giờ. Nếu lưu trữ trong ngăn đá, lượng sữa này có thể sử dụng dần trong khoảng 2 tuần. Khi lưu trữ trong tủ đông chuyên biệt -18°C, có thể giữ sữa mẹ đến tận sáu tháng.

Dù ai cũng rõ tính ưu việt của sữa mẹ, việc tiếp tục cho con dùng sữa mẹ thế nào khi mẹ phải đi làm thì không phải ai cũng biết. (Ảnh minh họa).

Chớ phí sữa non

Thông thường, từ tháng thứ tư của thai kỳ, mẹ đã bắt đầu có sữa non, với nhiều năng lượng và kháng thể. Ngay sau sinh, sữa non đã sẵn sàng để đáp ứng nhu cầu của bé. Trẻ mới sinh chỉ cần vài ml sữa non là đủ. Nếu cho bú sớm, sữa mẹ mau về hơn, đồng thời trẻ sẽ được bảo vệ chống lại bệnh tật do hàm lượng kháng thể trong sữa non rất cao. Vì vậy, các bác sĩ khuyên các bà mẹ cho con bú sớm ngay sau sinh, càng sớm càng tốt, trong vòng nửa giờ đầu. Không nên cho trẻ uống bất kỳ loại sữa hay nước nào khác vì như vậy vừa bỏ phí nguồn sữa non, vừa làm mất phản xạ tiết sữa của mẹ làm sữa chậm về. Chưa kể nguồn thức ăn đưa từ ngoài vào không thể vệ sinh và tươi mới như sữa mẹ, trẻ ăn thức ăn bên ngoài quá no sẽ ngủ suốt, lười bú mẹ và có thể chê luôn sữa mẹ về sau.

Thành phần dinh dưỡng của sữa mẹ có sự biến đổi nhẹ tuỳ thời điểm trong ngày, đầu và cuối cữ bú, cũng như giữa các bà mẹ khác nhau, nhưng được điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu của trẻ. Trong từng giai đoạn phát triển của trẻ, sữa mẹ cũng thay đổi theo để đáp ứng hai nhu cầu dinh dưỡng và miễn dịch. Với những bà mẹ sinh con non tháng, trong vài tuần lễ đầu tiên, mẹ sẽ có sữa “non tháng” có hàm lượng chất đạm cao hơn sữa thông thường.

Đừng lo thiếu sữa

Các nhà khoa học trên thế giới đã tiến hành nhiều nghiên cứu và đưa ra kết luận rằng đa số các bà mẹ đều đủ sữa cho con nếu biết cách cho bú đúng. Số lượng tế bào tiết sữa trong bầu ngực của các bà mẹ là như nhau, khoảng 2 triệu tế bào, bất kể ngực to hay nhỏ. Khi cho con bú nhiều và bú cạn sữa trong ngực, nhất là bú đêm, sữa mẹ sẽ tạo ra liên tục để đáp ứng nhu cầu của trẻ. Bà mẹ chỉ cần ăn thêm 1 – 2 chén cơm mỗi bữa ăn là đủ.

Tuy nhiên, tâm lý đóng vai trò rất quan trọng trong sự tiết sữa, nếu mẹ tin tưởng rằng mình đủ sữa cho con và tinh thần sảng khoái thì sữa sẽ tiết ra nhiều hơn. Vì vậy, cần thiết phải tạo cho mẹ một không khí thoải mái và niềm tin vào việc nuôi con bằng sữa mẹ. Những thức ăn dân gian có tác dụng lợi sữa chủ yếu là về phương diện tâm lý. Những thức ăn nào không độc hại (chất kích thích, bia rượu, một số loại gia vị có vị nồng có thể làm thay đổi mùi sữa mẹ…) được bà mẹ tin tưởng tạo ra sữa nhiều thì sẽ giúp mẹ có nhiều sữa hơn.